The Sayings of Péter Bornemiszarecited by György Kurtág;
György Kurtág:
The Sayings of Péter Bornemisza, Op.7.
Concerto for Soprano and Piano.
Nazywany pierwszym węgierskim tragikiem Péter Bornemisza (1535-1584) był szlachetnie urodzonym, prześladowanym przez ówczesne władze luterańskim biskupem i kaznodzieją reformatorskim.
XVI-wieczne teksty Bornemiszy posłużyły urodzonemu w 1926 roku wybitnemu węgierskiemu kompozytorowi, pianiście i pedagogowi pochodzenia rumuńskiego György Kurtágowi, do napisania w latach 1963-1968 koncertu na głos i fortepian. "The Sayings of Péter Bornemisza, Op.7" to prawdopodobnie najważniejszy utwór muzyczny, jaki powstał na Węgrzech od śmierci Beli Bartóka w 1945 roku.
Kurtág wybrał teksty Bornemiszy zagłębiając się w wątki dotyczące moralności, grzechu, strachu i śmierci.
Ten obfitujący w rozmaite, kontrastujące z sobą zmiany tonacji utwór jest wyjątkowo trudny pod względem technicznym dla wykonawców, zarówno dla śpiewaczki jak pianisty, co sprawia iż "The Sayings of Péter Bornemisza" jest stosunkowo rzadko wykonywany. Ostatni raz publiczność miała okazję usłyszeć go po ponad dwudziestoletniej przerwie w 2017 roku w Budapeszcie, na koncercie zamykającym obchody 500-lecia Reformacji. Kompozytor nie mógł być obecny na koncercie ze względów zdrowotnych, lecz uznał że przed wykonaniem utworu publiczność powinna usłyszeć czytany przez niego tekst.
Ten właśnie tekst czytany przez Kurtága otwiera album nagrany w roku 2019 w budapeszteńskim BMC Studio przez dysponującą pięknym głosem i wytrawną muzykalnością, nazwaną przez New York Times „odważną i potężną interpretatorką”, amerykańską sopranistkę Tony Arnold oraz węgierskiego pianistę, który już w roku 1986 zdobył główną nagrodę podczas prestiżowego konkursu Ferenc Liszt Competition, Gábora Csaloga znanego m.in. dzięki płytom "Gábor Csalog plays Beethoven, Szőllősy and Csapó" (2016) i "Zoltán Jeney - Wohin?" (2017).
Nie jest to dzieło łatwe, a fakt iż tak jak tekst czytany przez Györgya Kurtága, tak pieśni śpiewane są w oryginalnej węgierskiej wersji językowej, nie ułatwia odbioru całości. Na szczęście wytwórnia BMC Records dołączyła do albumu książeczkę z angielskim przekładem tekstów Bornemiszy, po które możemy sięgnąć zasłuchując się w wyjątkowo rozbudowane partie fortepianu Gábora Csaloga i podziwiając nieprzeciętne możliwości wokalne śpiewającej czystym sopranem Tony Arnold.
Album ukazał się 19 lutego 2021.
Robert Ratajczak
__________________________________________
György Kurtág
The Sayings of Péter Bornemisza
CD 2021, BMC CD 279
program:
1. The Sayings of Péter Bornemisza. Recited by György Kurtág
György Kurtág - The Sayings of Péter Bornemisza, Op.7. Concerto for Soprano and Piano:
2. I. Confession
II.
3. Sin 1. Thy sin like some murky fog…
4. Sin 2. The mind will have its freedom…
5. Sin 3. The Devil now and hourly stirreth stumps…
6. Sin 4. Idleness the Devil’s soft cushion.
7. Sin 5. Sinfonia
8. Sin 6. Foul muckheaps and loathsome turd…
9 Sin 7. Sinfonia
10. Sin 8. Like as coil’d eels in basket…
11. Sin 9. Sinfonia
12. Sin 10.This sermon cutteth like…
III. Death:
13. 1. Sinfonia
14. 2. For Death is like a net that catches birds…
15. 3. Flowers we are.
16. 4. For each man his own death is very hideous…
17. 5. … Flowers we all are.
18. 6. None can be so ignorant…
19. 7. As into some fair, redolent…
20. 8. Righteous custom thus demandeth…
21. 9. Delicate as a blossom…
IV. Spring:
22. 1. Thy faith’s not dreaming…
23. 2. Have a look at the starry…
24. 3. … in hearts such hope it engenders…
25. 4. When again it’s springtime…
wykonawcy:
György Kurtág - recytacja
Tony Arnold - sopran
Gábor Csalog - fortepian
__________________________________________