Twórczość węgierskiego kompozytora Zoltána Jeneya nie jest w Polsce wystarczająco rozpowszechniona. Tymczasem urodzony w 1943 roku artysta, zaliczany jest do ścisłego grona najwybitniejszych europejskich przedstawicieli minimalizmu. Jego utwory przez całe lata ukazywały się na płytach wydawnictwa Hungaroton, a popularność wykraczającą poza elitarne ramy współczesnej muzyki klasycznej przyniosło mu komponowanie muzyki filmowej, w tym do szalenie popularnego "Sindbada" z 1971 roku.
Cykl "Wohin?" ("Gdzie?") jaki poznajemy na płycie nagranej przez MR Symphony Orchestra pod batutą Zoltána Kolcsisa oraz grono wybitnych węgierskich instrumentalistów, zbudowany został na bazie kompozycji powstałej w odpowiedzi na apel magazynu Musik Texte z roku 2003. Apelowano wówczas do kompozytorów o wypowiedzenie się na temat wojny w Iraku.
Pierwotnie Jeney przygotował przerażająco smutną i rozpaczliwą pieśń na głos solo, będącą swego rodzaju gorzkim żartem nawiązującym do "Ody do radości" z finału IX Symfonii Ludwiga van Beethovena. To właśnie wokół niej kompozytor zbudował utwór znajdujący się na płycie. Wersja jaką poznajemy na tym albumie, to najbardziej rozbudowana forma dzieła, znanego wcześniej w innych opracowaniach. To zapis zrealizowany podczas koncertu jaki odbył się z okazji 70. urodzin kompozytora w Akademii Muzycznej w Budapeszcie.
Godzinny program Zoltán Jeney opracował na potężny skład orkiestry oraz solowe partie fortepianu i sopranu, kwartet smyczkowy i duet wiolonczeli z fortepianem. To muzyka przejmująca swym przekazem, nasycona pesymizmem i dojmującym żalem. Artysta w pełni angażując swoją wrażliwość, przekazuje językiem muzyki, swe ogromne ubolewanie nad rzeczywistością w jakiej znajduje się świat w XXI wieku. Przejmująca i wręcz przerażająca swym ciężarem wypowiedź artystyczna Zoltána Jeneya robi wstrząsające wrażenie.
Część programu "Wohin?" wypełnia cykl sześciu pieśni skomponowanych do wierszy Williama Blake'a, które solo wykonuje ceniona sopranistka Piia Komsi.
Płyta ukazała się 21 kwietnia 2017.
Robert Ratajczak
___________________________________________
program:
1. Wohin? 2013
2. Heraclitus in H
3. Heraclitian Tear-drop
4. Heraclitus Adverbial
5. "which half is never the same?"
6. Concolazione (something lost: echo)
7. Songs of Innocence and Experience
8. Pavane
wykonawcy:
Piia Komsi - sopran
MR Choir
Gábor Csalog - fortepian
Gyorgy Deri - wiolonczela
Krulik String Quartet
MR Symphony Orchestra
dyrygent: Zoltán Kocsis
______________________________________________
