Joseph Achron: Hebrew Melody;Joachim Mendelson: Sonata;
Szymon Laks: Sonata;
Józef Koffler: Capriccio;
Benjamin Lees: Silent Voices.
OPIS:
Art Chamber Ensemble to zespół powstały na bazie tworzonego od 2010 roku przez Jarosława Pietrzaka (skrzypce) i Julitę Przybylską-Nowak (fortepian) Art Chamber Duo, którego skład poszerzony został o wiolonczelistkę Agnieszkę Kołodziej. Powiększenie składu umożliwia rozszerzenie repertuaru o utwory przeznaczone na większe składy kameralne. Jak dotąd zespół koncertował m.in. w Żydowskim Instytucie Historycznym w Warszawie, na festiwalu Warszawa Singera, Festiwalu Feliksa Mendelssohna w Krakowie, a także w Filharmonii Śląskiej w Katowicach i Filharmonii Narodowej w Warszawie, prezentując dzieła m.in. Szymona Laksa, Aleksandra Tansmana, Erwina Schulhoffa, Ernesta Blocha i Joachima Mendelsona. Muzycy działają też w ramach Fundacji Polonia Music Art, której celem jest popularyzacja twórczości polskich kompozytorów emigracyjnych, a także dorobku twórców wywodzących się z mniejszości narodowych, licznie zamieszkujących Polskę do I połowy XX wieku. Artyści prowadzą również bogatą działalność dydaktyczną jako pedagodzy Akademii Muzycznej im.Karola Lipińskiego we Wrocławiu. Na stałe współpracują z Wydawnictwem Eufonium, którego nakładem ukazują się odnalezione przez nich kompozycje, m.in. zbiory utworów Edwarda Wolffa, Charlesa-Auguste'a de Beriot i Henri Vieuxtempsa.
Wydana nakładem wytwórni DUX płyta Art Chamber Ensemble: "Their Voices", poświęcona jest polskim kompozytorom pochodzenia żydowskiego – ofiarom Holokaustu.
Inspiracją do nagrania tej płyty był upamiętniający wybitnych, tragicznie zmarłych muzyków i kompozytorów koncert, który odbył się 4 czerwca 1998 roku w Muzeum Holokaustu w Waszyngtonie. Punktem kulminacyjnym recitalu było specjalnie na tę okazję napisane w Palm Springs przez amerykańskiego kompozytora pochodzenia rosyjsko-żydowskiego Benjamina Lees’a: trio fortepianowe "Silent Voices". Sam kompozytor określił swoje dzieło jako "mały gest pamięci dla tych, których głosy na zawsze uciszyły pogromy i ludobójstwa z przeszłości".
Benjamin Lees (1924-2010) naukę gry na fortepianie rozpoczął w 5 roku życia u Kivy Ihila Rodetsky’ego w San Francisco, a zaczął komponować jako nastolatek. Stypendium Guggenheima w 1954 roku pozwoliło mu zamieszkać w Europie i rozwijać indywidualny styl, co zaowocowało wieloma dojrzałymi i imponującymi dziełami. Po powrocie do USA podzielił swój czas między kompozycję a nauczanie, m.in. w Manhattan School of Music i Juilliard School. Jego IV Symfonia „Memorial Candles” zamówiona została przez Dallas Symphony Orchestra w 1985 roku dla uczczenia Holokaustu, a V Symfonia „Kalmar Nyckel” w 2003 roku nominowana była do nagrody Grammy.
Blisko 17-minutowe poruszające i przejmujące Piano Trio No.2 "Silent Voices" Benjamina Lees’a zamyka omawiany w tym miejscu album, natomiast otwiera go
"Hebrajska melodia" Josepha Achrona.
Urodzony na Suwalszczyźnie Joseph Achron (1886-1943) pierwsze lekcje gry na skrzypcach pobierał w wieku pięciu lat u swego ojca, skrzypka odmawiającego modlitwy w synagodze. W 1899 roku został uczniem legendarnego Leopolda Auera w Konserwatorium w Petersburgu, gdzie studiował także kompozycję u Anatolija Ljadowa. Po pobycie w Berlinie i Palestynie ostatecznie osiadł w Ameryce. Występował jako solista z Boston Symphony Orchestra, komponował muzykę do hollywoodzkich filmów. Jego "Melodia hebrajska", której na niniejszej płycie słuchamy w wykonaniu Art Chamber Ensemble, stała się sławna dzięki interpretacji Jaschy Heifetza, a utwór powstał na podstawie melodii zasłyszanej przez kompozytora w Wielkiej Synagodze w Warszawie.
Będąca kolejnym utworem albumu "Their Voices" Sonata na skrzypce i fortepian z 1937 roku, jest dziełem urodzonego w Warszawie a zamordowanego w getcie warszawskim przez gestapo, skrzypka i dyrygenta Joachima Mendelsona (1897-1943).
Z kolei powstała pięć lat wcześniej Sonata na wiolonczelę i fortepian pochodzi z dorobku Szymona Laksa (1901-1983) kompozytora, dyrygenta ale też utalentowanego skrzypka, tłumacza i pisarza urodzonego w Warszawie, a od 26 roku życia osiadłego w Paryżu. Artysta dzięki pełnieniu funkcji kapelmistrza orkiestry, skrzypka i kopisty, przeżył obóz zagłady KL Auschwitz-Birkenau.
W programie płyty znajdziemy też miniaturę "Capriccio" na skrzypce i fortepian Józefa Kofflera (1896-1944), pierwszego polskiego dodekafonisty, który zginął podczas likwidacji getta w Wieliczce.
Na płycie "Their Voices" znajdziemy trzy duety na skrzypce i fortepian i dwa tria z udziałem wiolonczeli. Wszystkie te kameralne dzieła łączy nie tylko żydowskie pochodzenie oraz tragiczne losy ich twórców, ale też wyjątkowe piękno i zaklęte w muzyce emocje. Album Art Chamber Ensemble skłania do refleksji i zadumy.
Album ukazał się 1 grudnia 2022.
Robert Ratajczak
_____________________________________________
Art Chamber Ensemble
Their Voices
CD 2022, DUX 1889
program:
1. Joseph Achron - Hebrew melody for violin and piano, Op.33
Joachim Mendelson - Sonata for violin and piano:
2. Moderato
3. Andante ma non troppo
4. Allegro
Szymon Laks - Sonata for cello and piano:
5. Allegro moderato
6. Andante poco un grave
7. Presto
8. Józef Koffler - Capriccio for violin and piano, Op.18
9. Benjamin Lees - Piano Trio No.2 "Silent Voices"
wykonawcy:
Jarosław Pietrzak - skrzypce
Julita Przybylska-Nowak - fortepian
oraz:
Agnieszka Kołodziej - wiolonczela
_____________________________________________