Karol Rathaus:
Eine kleine Serenade, Op.23; Pastorale and Danse, Op.39; Song of the Autumn; Three English Songs, Op.48; Five Moods after American Poets, Op.57; Dedication and Allegro ‘Hommage a Chopin’, Op.64; Rapsodia notturna, Op.66.
Urodzony i wychowany w Tarnopolu, na terenach dzisiejszej Ukrainy Karol Rathaus (1895-1954), to od 1938 roku osiadły w USA polski kompozytor pochodzenia żydowskiego, którego twórczość obejmuje wiele utworów, niejednokrotnie stylistycznie nawiązujących do twórczości Richarda Straussa, Gustawa Mahlera czy Igora Strawińskiego.
W ostatnim czasie nagrania utworów Karola Rathausa znalazły się na płytach: "Karol Rathaus - Chamber Music" (2016, DUX) nagranej przez Karolinę Piątkowską-Nowicką (skrzypce) i Bogumiłę Weretka-Bajdor (fortepian) oraz "Dedykacja" (2018, Requiem) duetu Mateusz Strzelecki (skrzypce) i Andrzej Paweł Ślązak (fortepian). W 2019 roku znakomita pianistka Aleksandra Hałat zainicjowała projekt, którego celem było premierowe nagranie dzieł archiwalnych oraz prezentacja nieznanych i nie wykonywanych dotąd utworów Karola Rathausa.
Pierwszym efektem działalności zespołu nazwanego Karol Rathaus Ensemble, była płyta "Rathaus Piano Trios" (2020, patronat LongPlay), zawierająca światowe premiery fonograficzne: Tria op.53 na klarnet, skrzypce i fortepian oraz Tria Serenade op.69 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian.
Wraz z inicjatorką przedsięwzięcia, pianistką Aleksandrą Hałat zespół tworzą: Marcin Hałat (skrzypce), Marcin Mączyński (wiolonczela) i Piotr Lato (klarnet).
Realizując misję przywrócenia do życia koncertowego dzieł wybitnego polskiego kompozytora, muzycy Karol Rathaus Ensemble ponownie sięgnęli po rzadko wykonywaną muzykę patrona swojego zespołu.
Tym razem są to zarówno typowe instrumentalne utwory kameralne ("Pastorale and Danse", "Song of the Autumn", "Hommage a Chopin" i "Rapsodia notturna"), jak nagrane z udziałem mezzosopranistki Roksany Wardengi wokalno-instrumentalne ("Three English Songs" i "Five Moods After American Poets"). Ponadto do nagrania otwierającej program albumu "Eine kleine Serenade" zespół zaprosił: Piotra Nowaka (trąbka), Pawła Cala (waltornia) i Damiana Lipienia (fagot). Dzięki poszerzeniu stylistycznego spektrum i instrumentarium, na drugiej płycie Karol Rathaus Ensemble mamy do czynienia z programem bardzo urozmaiconym brzmieniowo i stylistycznie.
Powstała w 1927 roku w Berlinie, wspomniana wcześniej "Eine kleine Serenade" zawiera liczne elementy właściwe muzyce jazzowej i estetyce big bandu, eksponując dialogi blaszanych i drewnianych instrumentów dętych.
W skomponowanym 10 lat później w Londynie "Pastorale and Danse" kompozytor wyraża swoją inspirację twórczością Karola Szymanowskiego, eksponując różnorodne dźwiękowe barwy i kolorystykę, oraz wplatając w utwór motywy ludowe.
Z kolei "Song of the Autumn" z 1941 roku to urocza miniatura, po której słuchamy dwóch cykli pieśni na głos i fortepian stanowiących opracowania poezji takich autorów jak: Emily Dickinson, Dorothy Parker, Edward Estoni Cummings, czy Thomas Stearns Eliot.
Romantyczne "Hommage a Chopin", to hołd Rathausa dla Fryderyka Chopina, a zamykająca program "Rapsodia Notturna" zadedykowana została w 1950 roku wiolonczelistce Rai Garbowskiej.
Dzięki Karol Rathaus Ensemble już po raz drugi mamy okazję poznać niesłyszane dotąd utwory niezwykle wszechstronnego, niesłusznie zapomnianego kompozytora. Miejmy nadzieję iż prowadzony przez Aleksandrę Hałat zespół jeszcze nie raz sprezentuje nam tak doskonały album jakim jest niniejsza płyta.
Album w katalogu DUX od 7 maja 2022.
Robert Ratajczak
____________________________________________
Karol Rathaus Ensemble
Karol Rathaus Chamber Works
CD 2022, DUX 1854
program:
Karol Rathaus -
Eine kleine Serenade for clarinet, bassoon, horn, trumpet and piano, Op.23:
1. Allegro
2. Intermezzo – Andante
3. Tema con variazioni
Pastorale and Danse for violin and piano, Op.39:
4. Pastorale
5. Danse
6. Song of the Autumn for clarinet and piano
Three English Songs for voice and piano, Op.48:
7. Sweet Music
8. As I Ride, as I Ride
9. The Oblation
Five Moods after American Poets for voice and piano, Op.57:
10. My Sweet Old Etcetera
11. Frustration
12. Indian Summer
13. Conversation Galante
14. Pretty Futility
Dedication and Allegro ‘Hommage a Chopin’ for violin and piano, Op.64:
15. Dedication
16. Allegro
17. Rapsodia notturna for cello and piano, Op.66
wykonawcy:
Karol Rathaus Ensemble:
Marcin Hałat - skrzypce
Marcin Mączyński - wiolonczela
Piotr Lato - klarnet
Aleksandra Hałat - fortepian
oraz:
Roksana Wardenga - mezzosopran
Piotr Nowak, Paweł Cal - trąbka
Damian Lipień - fagot
____________________________________________
