K.Randau w/B.Monder, M.Ounaskari: Partly Clouded; K.Voorand/M.Mälgand: I'm Not In Love; Kirke Karja Quartet: Waage; Sooäär/Yaralyan/ Ounaskari: A Shooting Star; Peedu Kass Momentum: Valgast Volgaga; The Tormis Project: Home Cries The Bridge; E.Pärnoja: Efterglow; R.Jakapi / M.Soo: Keelepeks raputas; H.Marjamaa: Skylark; K.Skov/M.Faust: Let The Lifting Up Of My Hands Be An Everything Sacrifice; T.Ruben/ K.Karja/M.Kuusk: Mäed kutsuvad; Heavy Beauty: Perfect Escape; R.Jürjendal: Time To Time; Trump Conception: Wait For It; Joel Remmel Trio: Some Things Never Change.Na blisko 70-minutowej promocyjnej płycie "Estonian Jazz 2018", znajdziemy 15 nagrań artystów wywodzących się ze ścisłej jazzowej czołówki Estonii.
Od wielu lat najbardziej znanym na świecie estońskim twórcą jest kompozytor muzyki współczesnej Arvo Pärt. Wypracowana przez niego estetyka brzmieniowa, minimalizm i "gra ciszą" doskonale wpasowuje się w konwencję jazzu spod znaku monachijskiej wytwórni ECM. Także nasycony nordyckim tonem, pełen melancholii tworzony w Estonii jazz, ma w sobie ten specyficzny posmak.
W roku 2018 estoński jazz obchodził swoje 100-lecie. W roku tym ukazało się ponad 20 nowych albumów jazzowych, odbyły się akcje promocyjne na światowych festiwalach jazzowych oraz duże projekty realizowane specjalnie dla lokalnej publiczności.
Wiele albumów w 2018 roku wydanych zostało we współpracy z prestiżowymi wytwórniami: debiutancki album Sooäär/Yaralyan/Ounaskari "A Shooting Star", "Hommage á Veljo Tormis" formacji The Tormis Project, "Machina" Marii Faust i "Absence" Kristjana Randalu zostały wydane w kooperacji z ECM, a Kadri Voorand i Mihkel Mälgand nagrali album dla wytwórni ACT.
Koncerty estońskich muzyków odbyły się w tym okresie w wielu krajach Europy, m.in. w Belgii, Francji, Wielkiej Brytanii, Finlandii i Niemczech. Wszystkie te wydarzenia sprawiły iż estońscy muzycy jazzowi nigdy nie cieszyli się tak dużym rozgłosem w międzynarodowych mediach. Estoński jazz trafił do ważnych magazynów jazzowych: Jazzwise, Jazzthetik i Jazz Forum, a Kirke Karja Quartet został wybrany spośród 335 kandydatów do grona 16 zespołów, które wystąpiły na najważniejszych światowych targach jazzowych: Jazzahead!
Wysunięta na północ niewielka Estonia aspirowała do niepodległości po I wojnie światowej i podobnie jak Polska doświadczona została totalitarnym reżimem. Stąd też podobieństwa rozwoju muzyki jazzowej w Polsce i Estonii. Estonia to kraj bałtycki, jednak przede wszystkim nordycki i bliżej mu kulturowo do Finlandii i Skandynawii niż Łotwy czy Litwy. Kraj ten podbijali kolejno: Duńczycy, Szwedzi, Niemcy i Rosjanie. Wszystkie tego wpływy odnajdziemy w kulturze Estończyków, a więc i muzyce: zarówno ludowej i klasycznej, jak jazzie.
W muzyce estońskich jazzmanów cisza pełni równie ważną rolę jak dźwięki. Specyficzny nordycki ton, melancholia i zaduma, decydują o wyjątkowym charakterze tej muzyki.
Pośród 15 nagrań znajdziemy też utwór duetu wokalistki, kompozytorki i pianistki Kadri Voorand z basistą i multiinstrumentalistą Mihkelem Mälgandem, który znamy z wydanej przez ACT płyty: "Kadri In Duo with Mihkel Mälgand" (2020).
Voorand już od dzieciństwa śpiewała w prowadzonym przez matkę zespole muzyki ludowej i uczyła się gry na fortepianie, a w późniejszych latach studiowała jazz w akademiach muzycznych w Tallinie i Sztokholmie. Angażuje się w rozmaite muzyczne przedsięwzięcia, jak choćby współpraca z kompozytorem Tonu Korvitsem i sekstetem wokalnym Estonian Voices (album "Mirror”) czy tworzenie muzyki do filmów.
Ciekawostką jest też otwierające płytę nagranie znanego z albumu Bodka Janke: "Song2" (2019) pianisty Kristjana Randau, z udziałem amerykańskiego gitarzysty Bena Mondera, a wybrane z albumu wytwórni ECM: "Absence".
Robert Ratajczak
___________________________________________
Estonian Jazz 2018
CD, Jazzkaar
program:
1. Kristjan Randau w/Ben Monder, Markku Ounaskari: Partly Clouded
2. Kadri Voorand in duo with Mihkel Mälgand: I'm Not In Love
3. Kirke Karja Quartet: Waage
4. Sooäär / Yaralyan / Ounaskari: A Shooting Star
5. Peedu Kass Momentum: Valgast Volgaga
6. The Tormis Project: Home Cries The Bridge
7. Erki Pärnoja: Efterglow
8. Roomet Jakapi / Mart Soo: Keelepeks raputas
9. Holger Marjamaa: Skylark
10. Kira Skov & Maria Faust: Let The Lifting Up Of My Hands Be An Everything Sacrifice
11. Tanel Ruben / Kirke Karja / Martin Kuusk: Mäed kutsuvad / The Mountains Call
12. Heavy Beauty: Perfect Escape
13. Robert Jürjendal: Time To Time
14. Trump Conception: Wait For It
15. Joel Remmel Trio: Some Things Never Change
___________________________________________