[more]
W roku 2014 otrzymaliśmy dwa albumy nagrane przez doskonałego węgierskiego saksofonistę tenorowego, klarnecistę, flecistę i kompozytora -Istvana Grencsó. Pierwszym z nich była płyta ''Flat'' (2014) wypełniona ośmioma pełnymi energii kompozycjami, ukazującymi ogromny potencjał jego czteroosobowej formacji: Grencsó Open Collective. Drugi album to płyta nagrana w interesującym trio z pianistą Stevanem Kovacsem Tickmayerem i perkusistą Tamasem Geroly pod szyldem: Trio Kontraszt.
Istvan Grencsó obecny jest na jazzowej scenie Węgier od końca lat 70-tych. Jego twórczość dużo zawdzięcza fascynacjom polskimi jazzmanami: Tomaszem Stańko i Tomaszem Szukalskim. Od 1984 roku współpracuje z wybitnym kontrabasistą Robertem Benko, a w ciągu kilku dziesięcioleci słyszeć go mogliśmy m.in. w składach formacji Grounds i zespołach Petera Brötzmanna. Oddany głównie jazzowej awangardzie i wolnej improwizacji artysta, udziela się także w dziedzinie muzyki filmowej i teatralnej.
Omawiana płyta mimo pozornego zestawu aż 16 utworów, stanowi konceptualną całość opartą na wzajemnych interakcjach instrumentalistów. Materiał powstał kolektywnie, a bogate instrumentarium użyte podczas sesji nagraniowej jaka odbyła się w październiku 2013 roku w Budapeszcie, zapewnia nam obcowanie z wielobarwnymi muzycznymi kreacjami tworzonymi przy pomocy saksofonu tenorowego, klarnetu basowego i fletu (Grencsó), fortepianu, organów, czelesty i harmonium (Stevan Kovacs Tickmayer) oraz rozmaitych instrumentów perkusyjnych (Tamas Geröly).
Poszczególne utwory przeplatane są krótkimi najczęściej: jedno- i dwuminutowymi motywami (''Fragment I-X'') będącymi rodzajem eksperymentów dźwiękowych, bądź krótkimi improwizowanymi motywami (jedynym odstępstwem jest ''Fragment VII''). Te numerowane ''Fragmenty'' stanowią także doskonałe spoiwo dla dłuższych form, podkreślając spójność całego albumu i akcentując przemyślaną koncepcję.
Właściwym poczatkiem jest rytmiczny: ''Biliard'', o silnie zarysowanej linii melodycznej stanowiącej niejako kwintesencję bluesa, a efektu dopełniają organy Tickmayera. ''Biliard'' w trzeciej minucie jednak przeistacza się w szaloną, soczystą improwizację.
Najdłuższą częścią muzycznej przygody z Triem Kontraszt jest piękny utwór: ''Slow Street'' z przejmującą partią tenoru Istvana Grencsó, któremu towarzyszą progresywne partie organów, fortepian i dyskretna perkusja. Środkowa część utworu zabiera nas poprzez klawisze fortepianu Tickmayera do niemal baśniowej, beztroskiej krainy, by po kilku minutach sprowadzić nas dźwiękami saksofonu i kapitanie usytuowanych stylistycznie organów, w świat szaleńczych improwizacji. Perełka? Tak, lecz nie ostatnia na tym krążku!
Dwuczęściowy temat ''Ostinato Barbaro'' wciąga transowym rytmem, kreowanym przez klawiaturę fortepianu wspomaganą żywiołowymi partiami perkusji. W trzeciej minucie panuje już tu jednak wyśmienity chaos, pełen niespożytego temperamentu instrumentalistów, znajdujący ujście w finale tematu.
Grencsó kreuje doskonałe partie okazjonalnie sięgając po flet i klarnet basowy (''Bird Lover''). Jest jednak przede wszystkim fantastycznym tenorzystą świetnie poruszającym się w estetyce improwizacyjnej Ornette Colemana (mimo iż ten był alcistą). Uzasadnieniem tej tezy niech będzie choćby temat ''Hoping'', wyjątkowo poruszający dzięki atonalnym, urywanym i emanujacym wyjątkową zmysłowością partiom na tle szalejącej perkusji.
Zakończenie całości jakim jest wielowątkowy temat: ''Bird Lover'' olśniewa kolorystycznym bogactwem i ujmuje hipnotyzującymi dźwiękami harmonium. Rozpoczęty w niemal klasycznym barokowym stylu partią fletu graną przy akompaniamencie czelesty, z jednej strony wywołuje wiadome skojarzenia z klasykami w rodzaju Czajkowskiego, Holsta czy Bartoka, z drugiej odwołuje się do awangardzistów jazzowych w rodzaju Art Ensemble Of Chicago - grupy jaka również chętnie sięgała po ten pełen tajemniczego i baśniowego brzmienia instrument. W środkowej części hipnotyzuje nas klarnet basowy, wspomniane harmonium i egzotycznie brzmiące perkusjonalia. Doprawdy: prawdziwe cudeńko!
Płyta ''Trio Kontraszt'' to muzyka pełna pozytywnych emocji, zagrana dzięki rzadko spotykanej wyobraźni połączonej z genialna techniką.
Nowa propozycja wyjątkowego Istvana Grencsó i jego ''Kontrastującego Tria'' to zdecydowanie jedna z lepszych europejskich propozycji jazzowych 2014 roku.
Album ukazał się 3 listopada 2014 roku nakładem BMC Records
Robert Ratajczak
o albumie przeczytasz również: TUTAJ
_____________________________________________________________________________________
GRENCSÓ - TICKMAYER - GEROLY: Trio Kontraszt /CD 2014, BMC Records/
Fragment I; Fragment II; Billiard; Fragment III; Fragment IV; Slow Street; Fragment V; Fragment VI; Ostinato Barbaro Prelude; Ostinato Barbaro; Fragment VII; Fragment VIII; Fragment IX; Hoping; Fragment X; Bird Lover.
personel:
Istvan Grencsó - saksofon, klarnet, flet
Stevan Kovacs Tickmayer - fortepian, organy, harmonium, czelesta
Tamas Geröly - instr. perkusyjne, gardon
_____________________________________________________________________________________
opisy innych płyt wydanych przez BMC Records:
aktualności z BMC Records: TUTAJ
