Kiedy w 2007 roku sardyński trębacz Paolo Fresu, francuski akordeonista Richard Galliano i szwedzki pianista Jan Lundgren opublikowali album zatytułowany "Mare Nostrum", zarówno krytycy jak odbiorcy uznali go za płytę zjawiskową. To muzyka w wyjątkowo liryczny sposób łącząca tradycje kultur każdego z instrumentalistów, a zarazem jawiąca się jako rodzaj ponadczasowego dźwiękowego piękna. Wydaniu płyty towarzyszyło ponad 150 koncertów w 20 krajach, każdorazowo zachwycających zgromadzonych słuchaczy wyjątkowością muzyki wygenerowanej dzięki niespotykanej symbiozie łączącej trójkę artystów.
Po sześciu latach doczekaliśmy się kontynuacji tego zjawiska pod postacią albumu "Mare Nostrum II" (2016) w niczym nie ustępującemu poprzednikowi, a wręcz odkrywającemu kolejne niuanse zaklęte w potencjale składu, a rok 2019 przynosi trzecią odsłonę projektu.
Paolo Fresu jest artystą szeroko zaangażowanym zarówno w zakresie muzyki filmowej i teatralnej, jak i biorącym udział w projektach takich wykonawców jak choćby Nguyen Le, Ralph Towner, Uri Caine i Omar Sosa. Poza publikowaniem albumów pod labelem tak znamienitych wytwórni płytowych jak ECM, ACT czy Blue Note, włoski trębacz prowadzi też własną oficynę wydawniczą Tuk Music. To właśnie jej nakładem ukazały się tak znakomite albumy jak "Two Minuettos" i "Eros".
Mistrz akordeonu i pokrewnych mu bandoneonu i accordiny Richard Galliano, to instrumentalista niemal niezauważalnie balansujący pomiędzy jazzem a muzyką klasyczną, będący niedoścignionym interpretatorem muzyki Astora Piazzolli, oraz muzyk, który wprowadził akordeon w formułę jazzowej improwizacji. W Polsce byliśmy świadkami jego znakomitych występów m.in. z zespołem Sinfonietta Cracovia oraz w roku 2015 z gitarzystą Rafałem Kuropaczewskim i Orkiestrą Teatru Muzycznego w Poznaniu pod dyrekcją Krzesimira Dębskiego. Kilka miesięcy po wspomnianej płycie "Mare Nostrum II" (2016) światło dzienne ujrzał jego 2-płytowy album: "New Jazz Musette", a rok później ukazała się genialna płyta "An Evening with Ron Carter and Richard Galliano" (2017), nagrana z legendarnym kontrabasistą Ronem Carterem.
Jan Ludgren z kolei jest jednym z najczęściej zapraszanych pianistów przez rozmaitych artystów; w ostatnim czasie słyszeć go mogliśmy m.in. na albumach Wolfganga Haffnera "Kind of Cool" (2015) i "some other time" (2016) Nilsa Landgrena. Równolegle Lundgren nagrywa albumy pod własnym nazwiskiem, że wymienię choćby ostatnie płyty: "The Ystad Concert" (2016) i "Potsdamer Platz" (2017). W stylu gry urodzonego w 1966 roku pianisty, dominuje połączenie skandynawskiego ludowego ducha z tradycją amerykańskiej pianistyki jazzowej. Od 2010 roku Lundgren piastuje stanowisko dyrektora jednego z najważniejszych festiwali jazzowych w Europie: Ystad Sweden Jazz Festival, czyniącego z nadmorskiej miejscowości prawdziwą enklawę skandynawskiego jazzu.
Ci trzej wybitni i wszechstronni artyści ponownie stworzyli album wypełniony muzyką piękną, przejmującą i odwołującą się do rozmaitych uczuć. Tęsknota, żal, smutek, ale też nadzieja i radość, a wszystko to podane w ujmującej delikatnością subtelnej formie. Dźwiękowe kreacje każdego z instrumentalistów zachwycają zarówno podczas indywidualnych partii jak i tworząc rodzaj jednego, kojącego zmysły muzycznego organizmu. Richard Galliano doskonale reaguje na trąbkę bądź flugelhorn Paolo Fresu. Dla wyjątkowego i jedynego w swoim rodzaju Jana Lundgrena z kolei, wyrażenie się poprzez klawisze fortepianu zdaje się być jedyną właściwą formą doskonałego dźwiękowego bytu.
Poza własnymi utworami, na nagranej w Goteborgu płycie muzycy sięgnęli też po filmową muzykę Michela Legranda ("The Windmills Of Your Mind") i Quincy Jonesa (temat miłosny z filmu "The Getaway"), której ilustracyjny charakter idealnie pasuje do konwencji tria, oraz po neapolitańską pieśń z 1900 roku: "I'te vurria vasa".
Każdy z trzech muzyków rozwinął swój osobisty język muzyczny na podstawach muzycznej tradycji swojej ojczyzny, co sprawia iż ich wspólne dokonania nasączone są kulturą wywodzącą się z trzech różnych stron świata. Do włoskiej tradycji nawiązuje "Pavese" Paolo Fresu, posmak szwedzkiego folkloru odnajdziemy w "Love Land" i "Ronneby" Jana Lundgrena, a klimat Włoch idealnie obrazuje wspomniana wcześniej interpretacja tęsknej pieśni: "I'te vurria vasa".
Muzycy wzajemnie się inspirują, co prowadzi do znakomitych dialogów instrumentalnych przywodzących na myśl rozmowy trzech muzycznych przyjaciół. Każdy z nich przyniósł na to szczególne spotkanie cztery własne kompozycje i ulubiony utwór do zinterpretowania przez trio.
"Mare Nostrum III" to najprawdopodobniej już ostatnia część płytowej trylogii zapoczątkowanej w 2007 roku. Jednym z założeń projektu było bowiem nagranie trzech płyt w trzech krajach, z których pochodzą muzycy, i tak pierwszy album powstał we Włoszech, drugi we Francji, a omawiany w tym miejscu, w Szwecji.
Premiera 25 stycznia 2018.
Robert Ratajczak
Paolo Fresu - Richard Galliano - Jan Lundgren
Mare Nostrum III
CD 2019, ACT 9877-2
program:
1. Blues sur Seine
2. Pavese
3. Love Land
4. The Windmills Of Your Mind
5. I'te vurria vasa
6. Le Jardin des Fees
7. Del Soldato in trincea
8. Ronneby
9. Love Theme From "The Gateway"
10. Human Requiem
11. Letter To My Mother
12. Love In Return
13. Perfetta
14. The Magic Stroll
15. Prayer
1. Blues sur Seine
2. Pavese
3. Love Land
4. The Windmills Of Your Mind
5. I'te vurria vasa
6. Le Jardin des Fees
7. Del Soldato in trincea
8. Ronneby
9. Love Theme From "The Gateway"
10. Human Requiem
11. Letter To My Mother
12. Love In Return
13. Perfetta
14. The Magic Stroll
15. Prayer
personel:
Paolo Fresu - trabka, flugelhorn
Richard Galliano - akordeon, bandoneon, accordina
Jan Lundgren - fortepian
Paolo Fresu - trabka, flugelhorn
Richard Galliano - akordeon, bandoneon, accordina
Jan Lundgren - fortepian
