[more]
Początek lat 90-tych to dla Jarka Śmietany, podobnie jak dla wielu krajowych muzyków okres swego rodzaju rozkwitu działalności artystycznej wyzwolonej z ram dotychczasowych ograniczeń związanych z sytuacją polityczną kraju. Muzycy poczęli w zdecydowanie łatwiejszy niż dotychczas sposób nawiązywać międzynarodowe kontakty, jakie z kolei owocowały w niewyobrażalnie większym stopniu niż w poprzednich dekadach, wspólnymi koncertami i sesjami nagraniowymi.
Tak właśnie doszło do spotkania Śmietany z czołowym perkusistą belgijskiego jazzu -Felixem Simtaine, znanym z prowadzenia własnych formacji Ten Tamarre i Act Big Band, oraz udziału w konstelacjach z m.in. Joe Lovano, Cheta Bakera czy Philipa Catherine. Simtaine po kilku wspólnych koncertach z naszym gitarzystą, charakteryzujących się doskonałym porozumieniem między artystami, został zaproszony na sesję nagraniową do krakowskiego Dworku Białoprądnickego, gdzie w ciągu trzech kwietniowych dni 1992 roku zarejestrowano doskonale znane artystom standardy jazzowe Victora Younga, Theloniousa Monka, Milesa Davisa i innych klasyków, oraz własną kompozycję Jarka Śmietany dedykowaną ich wspólnemu idolowi -Charliemu Mingusowi.
W roku 1992 Jarek Śmietana rozpoczął trwającą ponad pięć lat współpracę z kontrabasistą Andrzejem Cudzichem. Okres ten obfitował w wiele wspólnych podróży koncertowych i nagrań. Takich jak choćby koncerty w Nowym Jorku i Kanadzie w 1994 roku, czy wspólne konstelacje obu muzyków z udziałem światowych artystów jak: Brad Terry, Ronnie Burrage czy Idris Muhammad. Kto wie czym mogłaby zaowocować dalsza współpraca obu muzyków gdyby nie choroba nowotworowa kontrabasisty, której ostatecznie uległ w 2003 roku.
W każdym razie, w roku 1992 w Krakowie to właśnie (wówczas 32-letni) Andrzej Cudzich stanął przy kontrabasie by wraz z Felixem Simtaine zapewnić gitarze Jarka Śmietany nie tylko stabilny fundament rytmiczny, ale po prostu zagrać samego siebie u boku starszych kolegów.
Na ''pierwszy ogień'' poszedł utwór Vincenta Youmansa: ''Without A Song'', pierwotnie znany jako piosenka (do słów Billy'ego Rose i Edwarda Eliscu), po którą sięgali kolejno: Perry Como, Frank Sinatra, Tony Bennett, Neil Sedaka i Stevie Wonder. Śmietana zarejestrował wersję opartą częściowo na aranżacji jazzowej George'a Bensona, przekazując jednak więcej przestrzeni rewelacyjnie grającemu w tych latach belgijskiemu perkusiście i równie żywiołowym kreacjom Cudzicha.
Wszystkich troje artystów jacy spotkali się wiosną 1992 roku w Krakowie łączyła niewyobrażalna miłość do kanonicznej w obrębie jazzu twórczości legendarnego kontrabasisty i band leadera -Charlesa Mingusa. Napisany przez Jarka w hołdzie jego geniuszowi temat bluesowy (zatytułowany po prostu ''Blues for Ch.M.'') wypełnia kolejnych siedem minut tej płyty, podczas których w drugiej części utworu słyszymy świetne, zakręcone strukturalnie solo kontrabasu.
Inną kultową postacią jazzu, której dokonania były wyrocznią zarówno dla Śmietany i Cudzicha jak i Felixa Simtaine był Thelonious Monk -genialny amerykański pianista jazzowy i kompozytor. Muzycy zachwycali się jego niepowtarzalnym stylem improwizacji i olbrzymim wkładem w poszerzanie repertuaru jazzowych standardów, podczas trwających do późnej nocy rozmów o muzyce. Nic dziwnego, iż sięgnęli także po jego utwory. Na albumie ''Cooperation'' znajdziemy aż trzy kompozycje Monka: klasyczny ''Monk's Mood'', ''Epistrophy'' (zagrany częściowo przez Jarka z świetnym ''przesterem'') i rozszalały w tej interpretacji temat: ''Rhythm-A-Ning'', w którym Jarek na koniec cytuje ...świąteczny motyw ''Jingle Bells''.
Ciekawie wypada oparta na wyśmienitej pracy synkopującego Simtaine i kreującego świetną linię basu Cudzicha, legendarna kompozycja Carmichaela ''The Nearness Of You'' z 1938 roku. Trzeba przyznać, iż Jarek Śmietana jako szef tego tria, zapewnił doprawdy wyjątkowo dużo miejsca dla indywidualnych kreacji muzyków sekcji, czyniąc zespół formacją złożoną z instrumentalistów równorzędnych. Zarówno Andrzej Cudzich jak i Felix Simtaine jawią się na ''Cooperation'' jako muzycy dysponujący wyjątkowo znaczącym głosem w kreacji ostatecznego brzmienia zespołu.
Kolejnym dowodem tytułowej ''kooperacji'' niech będzie interpretacja ''Solar'' Milesa Davisa, gdzie gitara Śmietany robi wrażenie wręcz przyciszonej w porównaniu z innymi rejestracjami składów o identycznym instrumentarium. Co więcej, zdawać by się mogło, iż pojawienie się w składzie perkusisty tej marki co Simtaine, może wpłynąć na nadmierne wyeksponowanie jego gry. Tymczasem perkusista niejednokrotnie ustępuje miejsca improwizującemu Cudzichowi, czy ''wtrącającemu'' spontanicznie kreowane partie Śmietanie. Wyjątkowa demokracja i porozumienie między artystami to skarb, jaki od zawsze pielęgnował w swych formacjach Jarek Śmietana.
Wyjątkowo kameralne brzmienie towarzyszy interpretacji w konwencji duetu: Śmietana / Cudzich, mniej znanego w tym zestawie tematu ''Beatiful Love''. Ten skomponowany w 1931 roku przez Wayne'a Kinga, Victora Younga i Egberta Van Alstyne'a roku walczyk, został rok wcześniej świetnie wykonany przez wybitnego gitarzystę Joe Passa podczas Brecon Jazz Festival. Śmiem sądzić, iż ta właśnie interpretacja natchnęła Jarka do zarejestrowania własnej wersji tego tematu.
To nie jedyne nagranie w tym zestawie zarejstrowane w konwencji duetu: gitara / kontrabas, a więc bez udziału Simtaine'a. Drugim jest ''Just Friends'' Johna Klennera. Utwór ten doczekał się wielu jazzowych interpretacji, że wymienię choćby rejestracje Cheta Bakera czy Charliego Parkera. Wersja jaką słyszymy na ''Cooperation'' bliższa jest jednak gitarowej duszy jaką zaszczepili w ten temat Pat Martino w 1967 roku (album ''Et Hombre'') czy, dwie dekady później, Larry Coryell (''Toku Do'', 1987).
Na koniec artyści jeszcze raz sięgają po spuściznę chicagowskiego kompozytora pochodzenia polskiego -Victora Younga. Tym razem jest to najsłynniejszy jego temat, a zarazem jeden z najpopularniejszych jazzowych standardów świata: ''Stella By Starlight''.
''Cooperation'' to doskonały album będący zapisem dziś już legendarnej sesji z udziałem dwóch polskich artystów jazzowych jakich kolejnych dokonań nigdy już nie usłyszymy. Płyta wydana została w roku 1992, a więc w okresie ekspansji CD, jako nowego nośnika muzycznych treści. Od czasu premiery albumu w katalogu krakowskiej wytwórni Gowi do roku 2014, płyta nie doczekała się kolejnego wydania.
Robert Ratajczak
____________________________________________________________________________________
Jarek ŚMIETANA Trio: Cooperation /CD 1992, Gowi/
Without A Song; Blues For Ch.M.; Monk's Mood; The Nearness Of You; Solar; Epistrophy; Beatiful Love; Rhythm-A-Ning; Just Friends; Stella By Starlight.
skład:
Jarek Śmietana - gitara
Andrzej Cudzich - kontrabas
Felix Simtaine - perkusja
_____________________________________________________________________________________
opisy innych płyt Jarka Śmietany:
