Koncert skrzypcowy; Koncert wiolonczelowy; Koncert fortepianowy.
W związku z 100-rocznicą urodzin Andrzeja Panufnika, jednego z najoryginalniejszych i wciąż jeszcze na nowo odkrywanych twórców muzyki współczesnej, Akademia Muzyczna im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku uczciła pamięć kompozytora, nagrywając płytę z trzema koncertami: skrzypcowym, wiolonczelowym i fortepianowym.
Andrzej Panufnik urodził się w Warszawie, jednak w 1954 roku z powodu muzycznej i ideologicznej polityki ówczesnego rządu, przeniósł się do Wielkiej Brytanii, z czasem zostając głównym dyrygentem Orkiestry Symfonicznej w Birmingham. W Polsce uznano go za zdrajcę i zakazano publikacji i wykonywania jego utworów (embargo trwało do roku 1977), mimo iż przed ucieczką z kraju uznawany był powszechnie za jednego z najwybitniejszych kompozytorów i dyrygentów.
Wciąż wobec geniuszu Panufnika i wyjątkowości pozostawionych przez niego utworów, stosunkowo mało jest w kraju ogólnodostępnych rejestracji jego dzieł, dlatego niniejsza płyta z trzema różnymi koncertami kompozytora powstałymi na przestrzeni 30 lat (1961-1991) stanowi wyjątkową perełkę dla każdego melomana. Tym bardziej iż mamy do czynienia z doprawdy wyjątkowymi interpretacjami przygotowanymi przez Orkiestrę poprowadzoną przez Zygmunta Rycherta - wybitnego dyrygenta, obecnego przy batucie od początku lat 70-tych i mającego sposobność współpracować z najwybitniejszymi solistami jak choćby: Mścisław Rostropowicz, Krystian Zimermann, Konstanty Andrzej Kulka, Piotr Paleczny, Janusz Olejniczak czy Waldemar Malicki.
Solistami w składzie prowadzonej przez Zygmunta Rycherta od 2009 roku Orkiestry Symfonicznej Akademii Muzycznej w Gdańsku są doceniani w całej Europie doskonali instrumentaliści: skrzypek i alcista Robert Kabara - znany melomanom jako twórca orkiestry Sinfonietta Cracovia i wcześniejszej działalności prowadzonej wraz z Sinfonia Varsovia (ostatnio słyszeliśmy go na płytach: "Dvořák / Smetana" Zuzanny Szambelan, 2013 oraz "Penderecki: Violin Concerto No.1 / Viola Concerto", 2014), obecny na scenach od ponad 40 lat wiolonczelista Roman Jabłoński (koncertujący z takimi orkiestrami jak m.in.: Berliner Philharmoniker, New York Philharmonic, RAI Roma, Cleveland Orchestra czy ZDF Köln), znany z owocnej współpracy z Witoldem Lutosławskim, oraz pianista Bogdan Czapiewski, od lat 70-tych będący laureatem wielu prestiżowych międzynarodowych konkursów pianistycznych.
Panufnik to wyjątkowy mistrz nastroju. Skomponowany w 1971 roku dla Yehudi Menuhina "Koncert skrzypcowy" pełen jest swego rodzaju ciepła i tajemniczej nostalgii. Trzecia część Koncertu obfituje we fragmenty pełne uniesień i uwalnianych emocji. Pierwsze partie skrzypiec należą do nieocenionego wirtuoza Roberta Kabary, świetnie przetwarzającego muzyczną materię powstałą w wyobraźni kompozytora.
Ukończony na krótko przed śmiercią kompozytora dwuczęściowy "Koncert wiolonczelowy" zamówiony został przez London Symphony Orchestra z myślą o wybitnym soliście Mścisławie Roztropowiczu. Kontrastujący z sobą nastrój obu części stanowi o wyjątkowym, przejmującym charakterze całości. Panufnik nie doczekał się prawykonania tego utworu, jakie mialo miejsce 24 czerwca 1992 roku.
Ostatnią część płyty wypełnia "Koncert fortepianowy" z 1961 roku. Utwór powstał w trudnym dla kompozytora okresie związanym z chorobą nowotworową jego miłości Winsome Ward. Pogrążonyw rozpaczy kompozytor stworzył utwór przejmujący i pełen bólu. Szczególnym blaskiem lśni część druga Koncertu: "Larghetto molto tranquillo", pełna żalu i smutku kreowanego poprzez subtelne partie fortepianu z wspaniałym klimatycznym tłem orkiestry.
Wyrafinowany świat dźwięków uwodzi nas podczas całych 70 minut trwania płyty. Odrębność i indywidualizm Koncertów Panufnika nie pozwala inaczej traktować tych utworów jak jedne z największych skarbów kultury muzycznej XX wieku. Dla każdego melomana - pozycja obowiązkowa.
Płyta ukazała się 3 kwietnia 2015.
Robert Ratajczak
____________________________________________________________________
program:
Koncert skrzypcowy:
1. I Rubato
2. II Adagio
3. III Vivace
Koncert wiolonczelowy:
4. I Adagio
5. II Vivace
Koncert fortepianowy:
6. I Entrata
7. II Larghetto molto tranquillo
8. III Presto molto agitato
personel:
Robert Kabara – skrzypce
Roman Jabłoński – wiolonczela
Bogdan Czapiewski – fortepian
Orkiestra Symfoniczna Akademii Muzycznej im. Stanisława Moniuszki w Gdańsku (dyr. Zygmunt Rychert)
__________________________________________________________
