[more]
Jazzowa formacja z Węgier: Grencsó Open Collective, prowadzona jest przez saksofonistę tenorowego, klarnecistę, flecistę i twórcę niemal całego reperuaru kwartetu -Istvana Grencsó. Instrumentalista obecny na jazzowej scenie Węgier od końca lat 70-tych, dużo zawdzięcza swym fascynacjom polskimi jazzmanami: Tomaszem Stańko i Tomaszem Szukalskim. Od 1984 roku współpracuje z wybitnym kontrabasistą Robertem Benko, a w ciągu kilku dziesięcioleci słyszeć go mogliśmy m.in. w składach formacji Grounds i zespołach Petera Brötzmanna. Oddany głównie jazzowej awangardzie i wolnej improwizacji artysta, udziela się także w dziedzinie muzyki filmowej i teatralnej.
W roku 2014 ukazała się płyta ''Flat'' wypełniona ośmioma pełnymi energii kompozycjami, ukazującymi ogromny potencjał Grencsó Open Collective. Album zdobył znakomite recenzje oraz został wybrany przez magazyn "Gramofon" Jazzowym Albumem Roku. Krótko później światło dzienne ujrzał album nagrany w interesującym trio tworoznym przez Istvana Grencó z pianistą Stevanem Kovacsem Tickmayerem i perkusistą Tamasem Geroly pod szyldem: "Trio Kontraszt" (2014). Pod koniec 2015 roku natomiast ukazała się kolejna płyta firmowana nazwą Grencsó Open Collective, nagrana w zreformowanym sześcioosobowym składzie uzupełnionym o drugiego kontrabasistę Erno Hocka i wyjątkowego niemieckiego klarnecistę Rudiego Mahalla.
Na płycie zatytułowanej "Marginal Music" pośród kompozycji przygotowanych przez lidera znajdziemy też dwie krótkie impresje oparte na kolektywnych improwizacjach, doskonale ukazujące wyjątkową muzyczno-duchową symbiozę kolektywu ("Volatile Blue" i "Volatile Yellow"). Te wymigające się jakimkolwiek próbom sklasyfikowania fragmenty zostały niezwykle umiejętnie wtopione w dramaturgię całego albumu.
Rozpoczynająca płytę spokojna impresja "Give as God!" stanowi zaledwie intro dla energicznego iskrzącego żarem tematu "From Beyond the Margins". Na tle genialnie skonstruowanych basowych "pląsów", perkusyjnej galopady i prowokujących uderzeń klawiszy fortepianu, Istvan Grencsó udowadnia, iż zarówno z saksofonów (tenor i sopran), jak i fletu potrafi wykrzesać maksimum brzmieniowych możliwości.
Utrzymany w konwencji jazzowej parady temat "Dewfall" stanowi imponujący przerywnik między pierwszym improwizowanym fragmentem: "Volatile Blue", a ponad 10-minutowym opus magnum płyty: "Collective Ploughing".
Szaleńcze motywy kontrabasu i generowane przez Szilvesztera Miklósa efekty perkusyjne wprowadzają na scenę fortepian Mate Pozsara, po którym świetne partie unisonowe Grencsó i Rudiego Mahalla rozpoczynają główny wątek tej muzycznej opowieści. Dialogi i widowiskowe przekomarzania się dwóch klarnetów po chwili rozpędzają motoryczną sekcję rytmiczną. Warto zwrócić uwagę na innowacyjne wykorzystanie w składzie aż dwóch kontrabasów, co daje doprawdy oszałamiający efekt. Grencsó i Mahall czują się we własnym towarzystwie doskonale co owocuje iluzyjnymi kreacjami pełnymi wyjątkowej fantazji i nieprzewidywalności. Ulotność każdego doskonale wpasowanego dźwięku i niesamowite wyczucie formy każdego z instrumentalistów owocuje w tym nagraniu dziesięcioma wyjątkowymi minutami hołdującymi najdoskonalszym free jazzowym wzorcom.
Leniwy temat "Take your Time" i kolejna improwizacja ("Volatile Yellow") przynoszą wytchnienie przed ostatnim aktem tej dźwiękowej opowieści: genialnym hołdem dla Coltrane'a: "John's Memorial Volume" i finałowym epitafialnym "April 13 (In Memory of Laci)".
"Marginal Music" przynosi muzykę, w jakiej doprawdy trudno się nie zatracić: prowokuje wyobraźnię, ujmuje swą konstrukcją, zachwyca genialnym warsztatem instrumentalnym, a ponad wszystko w stu procentach definiuje określenie: open collective, którym Istvan Grencsó firmuje ten projekt.
Album ukazał się 6 listopada 2015.
Robert Ratajczak
____________________________________________________________________
GRENCSÓ Open Collective with Rudi MAHALL: Marginal Music
CD 2015, BMC Records BMC CD222
program:
1. Give as God!
2. From Beyond the Margins
3. Volatile Blue
4. Dewfall
5. Collective Ploughing
6. Take your Time
7. Volatile Yellow
8. John's Memorial Volume
9. April 13 (In Memory of Laci)
personel:
Istvan Grencsó - saksofony, klarnet, flet
Rudi Mahall - klarnety
Mate Pozsar - fortepian
Robert Benko, Erno Hock - kontrabas
Szilveszter Miklós - perkusja
____________________________________________________________________
opisy innych płyt Istvana Grencsó:
opisy innych płyt BMC Records:
