Opera w 3 aktach z prologiem, wykonanie koncertowe.
Rok 2019 został ogłoszony Rokiem Stanisława Moniuszki. Stało się tak dla uczczenia 200. rocznicy urodzin wybitnego kompozytora, dyrygenta, organisty, pedagoga, a przede wszystkim wielkiego twórcy polskiej opery.
W ciągu całego roku odbyły się rozmaite koncerty i widowiska upamiętniające dorobek Moniuszki. Pojawiły się również bardzo ciekawe wydawnictwa fonograficzne.
Jeszcze pod koniec roku 2018 wytwórnia DUX opublikowała starannie wydany 2-płytowy album z zapisem najnowszej koncertowej realizacji "Strasznego dworu". Natomiast w 2019 roku mieliśmy okazję poznać mniej znane dzieło jakim jest swawolna jednoaktówka "Beata", dwa zapomniane dzieła utrzymane w formie kantatowej, a oparte na litewskich motywach mitologicznych: "Milda" i "Nijoła", oraz koncertową wersję opery "Paria", o której kilka słów poniżej.
"Paria" to opera Stanisława Moniuszki, której premiera odbyła się 11 grudnia 1869 roku w Teatrze Wielkim w Warszawie, na 3 lata przed śmiercią kompozytora. Powstała do libretta Jana Chęcińskiego opartego na motywach tragedii Casimira Delavigne'a.
"Paria" postrzegana jest jako jedno z najbardziej zróżnicowanych stylistycznie dzieł Moniuszki, zarówno pod względem harmonii jak instrumentacji. W nawiązującym muzycznie do twórczości Wagnera i Chopina dziele uwagę zwraca rozbudowana uwertura nazywana przez wielu "najlepszym dziełem orkiestrowym Moniuszki".
Użycie gongów, tam-tamów i innych nietypowych dla ówczesnych czasów instrumentów podkreśla orientalny klimat opery, której akcja toczy się w Indiach.
"Paria" nigdy nie doczekała się uznania jakie zdobyły wcześniejsze opery Stanisława Moniuszki jak "Halka", "Straszny dwór" czy "Hrabina". Twórcy zarzucano m.in. wtórność i brak oryginalności oraz nadmierne eksponowanie fascynacji dokonaniami Wagnera. Mimo to wielu melomanów postrzega "Parię" jako jedno z najlepszych dzieł kompozytora. Warto też wspomnieć iż już w roku premiery powstała jej transkrypcja fortepianowa na 4 ręce.
W ramach obchodów Roku Moniuszkowskiego, w którym przypada 200. rocznica urodzin kompozytora, wytwórnia DUX w postaci pięknie wydanego boxu zawierającego 2 płyty CD i 100-stronicową bogato ilustrowaną książeczkę, opublikowała najnowszą inscenizację 3-aktowego dzieła wraz z prologiem, zarejestrowaną przez pięcioro solistów oraz Chór Filharmonii Narodowej i Orkiestrę Filharmonii Poznańskiej pod dyr. Łukasza Borowicza.
Świetnie że ta, mniej znana opera Moniuszki doczekała się tak wyjątkowego nagrania, którym cieszyć mogą się melomani.
Swego rodzaju "moda na Moniuszkę" trwa. Do jego twórczości odnieśli się również muzycy jazzowi (m.in. projekt Michalska-Jarzmik Quintet "Moniuszko - pragnienia i rozterki"). Z kolei na początku 2020 roku nakładem wydawnictwa Chopin University Press ukazały się dwie kolejne warte uwagi pozycje fonograficzne: "Moniuszko for 4 hands" - płyta nagrana przez Gabryś & Quinn Piano Duo oraz 2-płytowy album "Complete Solo Piano Works" znakomitego pianisty Marcina Tadeusza Łukaszewskiego.
Album ukazał się 29 listopada 2019.
Robert Ratajczak
__________________________________________
Stanisław Moniuszko - Paria
2CD's 2019, DUX 1622-1623
program:
CD 1
- Akt 1
1. Preludio
Prologo:
2. Scena prima
3. Scena seconda
4. Scena terza / Recitativo e cavatina
5. Ouverture
Quadro primo:
6. Scena prima
7. Scena seconda / Recitativo, cantabile e coro
8. Scena terza / Duetto
Quadro secondo:
9. Scena prima
10. Invocazione
11. Aria
12. Pezzo d´insieme
13. Scena seconda
CD 2
- Akt 2
1. Scena prima
2. Scena seconda / Duetto
3. Scena terza
4. Scena quarta / Recitativo e romanza
5. Scena quinta / Dialogo
6. Scena sesta / Canzone
7. Terzetto con coro
8. Scena settima / Duetto
- Akt 3
9. Scena prima
10. Scena seconda / Preghiera
11. Ballabili
12. Scena terza
13. Moderato assai. Allegro
14. Pezzo d´insieme
15. Allegro doppio movimento – Scena quarta
16. Scena quinta
17. Cavatina
18. Finale
wykonawcy:
Katarzyna Hołysz (Neala) - sopran
Robert Jezierski (Akebar) - bas
Yuri Gorodetski (Idamor) - tenor
Szymon Komasa (Djares) - baryton
Tomasz Warmijak (Ratef) - tenor
Justyna Jedynak-Obłoza (Sacerdotessa) - sopran
Chór Filharmonii Narodowej
Orkiestra Filharmonii Poznańskiej
dyrygent: Łukasz Borowicz
__________________________________________