Concierto de Aranjuez; Muerte del Matador; El Moreno; El Albaicin; Solea.
Orkiestra Chicago Jazz Philharmonic w roku 2014 obchodzi dziesiątą rocznicę utworzenia. Fakt ten okazał się doskonałym pretekstem dla opublikowania doprawdy wyjątkowej płyty. Taką jest niewątpliwie transkrypcja kultowego i przełomowego dzieła Milesa Davisa i Gila Evansa z 1960 roku: ''Sketches of Spain'' -powstałego w okresie blisko czteroletniej współpracy obu wielkich muzyków, dla których podobnie jak nie było rzeczą łatwą sięgnąć po Gershwina i nagrać ''Porgy And Bess'', tak samo odważnym przedsięwzięciem było sięgnięcie po słynne hiszpańskie tematy jakie wypełniły suitę ''Sketches of Spain'', która wypełniła kolejną płytę Milesa Davisa jaka ujrzała światło dzienne po pomnikowym albumie ''Kind Of Blue'' (1959). ''Sketches of Spain'' z 1960 roku to płyta, która tak naprawdę doceniona została po latach i dziś zaliczana jest w rozmaitych opracowaniach i publikacjach do najważniejszych albumów w dyskografii Davisa a zarazem do najsłynniejszych płyt jazzowych przełomu lat 50-tych i 60-tych jednym tchem wymienianych podczas najróżniejszych podsumowań.
Sięgnięcia po dzieło doskonałe i zmierzenia się z kultową suitą, podjął się trębacz, pedagog, dyrygent, dyrektor artystyczny i jeden z głównych założycieli działającej od 2004 roku Chicago Jazz Philharmonic -Orbert Davis. To dziś jeden z najbardziej aktywnych a zarazem najbardziej rozchwytywanych muzyków chicagowskiej sceny jazzowej, laureat wielu nagród muzycznych (m.in. Emmy i Arts Legend)
Dla potrzeb reinterpretacji klasycznej suity ''Sketches os Spain'', Orbert Davis stworzył dwie nowe kompozycje utrzymane w duchu pierwowzoru, jakimi wzbogacił płytę (''Muerte del Matador'', oraz ''El Moreno''), oraz zgrabnie ''wkomponował'' w całość utwór ''El Albaicin'', hiszpańskiego kompozytora i pianisty Issaca Albeniza -jednej z najważniejszych postaci w historii muzyki hiszpańskiej. ''El Albaicin'' Orbert Davis wybrał z suity ''Iberia'' jaką Albenitz stworzył w latach 1905 - 1909.
Warto wiedzieć, iż o retranskrypcji ''Sketches of Spain'', Orbert Davis myślał już od roku 1990, kiedy jako trębacz w Chicago Jazz Ensemble prowadzonym przez Billa Russo, został poproszony o wykonanie części solowych partii pierwotnie zagranych przez Milesa Davisa. Wraz z Chicago Jazz Philharmonic opracowywał w ostatnich latach poszczególne części, których forma ewoluowała z koncertu na koncert, a oryginalne nagrania Orkiestry Evansa, oraz muzyka i kultura hiszpańska, stały się dla artystów tematem kilkuletnich studiów.
To zapewne dlatego efekt jest aż tak przekonujący, a Orbert Davis odważył się na wprowadzenie do całości kompozycji nowych części, a także wielu elementów, podkreślających wpływy mauretańskie w hiszpańskiej kulturze.
Miles Davis i Gil Evans byli pierwszymi, którzy odważyli się przetransponować na blisko 30-osobową orkiestrę jazzową, skomponowany w 1939 roku z myślą o gitarze klasycznej i orkiestrze, 3-częściowy koncert: ''Concierto de Aranjuez'' jednego z najwybitniejszych hiszpańskich kompozytorów XX wieku -Joaquina Rodrigo. Efektem był utwór z dominującą rolą trąbki i zmienionym dzięki temu charakterze przekazu. Ponadto środkowa część koncertu została przez Evansa znacznie wydłużona. Orbert Davis w 2014 roku w pełni oparł nową interpretację na aranżacji Gila Evansa, ofiarując jednak dziełu ogromny potencjał perfekcyjnego brzmienia Chicago Jazz Philharmonic i własne, pełne zaangażowania i duchowości partie trąbki. Orbert w najmniejszym stopniu nie stara się odtworzyć brzmienia i sposobu gry Milesa, interpretując ''Concierto'' w swoim własnym, wypracowanym przez lata stylu. Co więcej; podobne podejście do tematu charakteryzuje pozostałych instrumentalistów składu, z wspaniałym kontrabasistą Stewartem Millerem na czele, który swą fantazyjnie kreowaną linią w niewyobrażalny sposób podkreśla swą indywidualność. Mimo iż w przypadku ''Concierto de Aranjuez'' a.d. 2014, mamy do czynienia z niemal o jedną trzecią mniejszym składem niż Orkiestra Evansa, rozmach i potęga kreowanego przez Chicago Jazz Philharmonic brzmienia przyprawia o zawrót głowy.
Podobnie rzecz ma się w przypadku drugiej części suity -kompozycji Evansa: ''Solea'' (''Samotność'') -doskonałego tańca płynącego niczym bolero i zwieńczonego wyśmienitym finałem.
Pomiędzy tymi dwiema głównymi częściami nowej wersji ''Sketches of Spain'', znajdziemy jednak 14 minut muzyki zupełnie nowej, stanowiącej niejako środkową część nowej całości.
''Muerto del Matador'' to pierwsza z dwóch kompozycji specjalnie przygotowanych na tę okazję przez Orberta Davisa. Dźwięki strunowego instrumentu oud zdają się idealnie oddawać klimat dotychczas będący udzialem gitary flamenco. Partiom grającej na tym instrumencie Suzanne Osman, towarzyszą subtelne dźwięki trąbki Davisa i wytwarzające idealny nastrój perkusjonalia.
Drugiej kompozycji Orberta Davisa przygotowanej na ''Sketches of Spain (Revisited)'' (tak brzmi pełny tytuł nowego albumu) daleko do kameralistyki ''Muerto del Matador''. ''El Moreno'' to budowany z dużym orkiestrowym rozmachem temat, osnuty wokół rozległej partii trąbki, świetnie skonstruowany i ozdobiony stylowymi dźwiękami kastanietów.
Włączenie do programu fragmentu suity ''Iberia'' Issaca Albenitza, niewątpliwie przyczyniło się do ciekawego rozbudowania części środkowej ''Sketches of Spain'', dając słuchaczowi niemal 5 minut muzyki wykreowanej przez zespół smyczkowy. Dalece odbiegający brzmieniowo od reszty utworów: ''El Albaicin'', pozwala nabrać powietrza przed czekającą nas wzniośle brzmiącą, ostatnią częścią dzieła: legendarną kompozycją Gila Evansa ''Solea'', która podobnie jak pierwowzór z 1960 roku, kończy całość. Tajemniczy, transowy akompaniament dęty w tle, potęgujący wrażenie werbel perkusji, kastaniety i dominująca nad całością partia trąbki. I jeszcze ten cytat z ''Concierto de Aranjuez''... Finał robiący jedyne w swoim rodzaju wrażenie.
Orbert Davis i 20-osobowy skład Chicago Jazz Philharmonic stworzyli na ''Sketches of Spain (Revisited)'' nową jakość. Podobnie jak przełomowy oryginał sprzed 54 lat, brzmienie i przekaz muzyczny opierając na mieszance klasycznej i jazzowej wrażliwości estetycznej, pełnej emocjonalnej głębi i głęboko zakorzenionej w kulturze hiszpańskiej.
Ciekawostką jest obecność w składzie Chicagowskiej Orkiestry Jazzowej, perkusisty Ernie Adamsa, doskonale znanego polskim miłośnikom jazzu z Festiwali Made In Chicago w Poznaniu, oraz z wspaniałej płyty Sekstetu Harrisona Bankheada: ''Morning Sun / Harvest Moon'' (2011).
Myślę że Miles byłby zachwycony. Trudno i nam, słuchaczom nie zachwycić się odświeżoną potegą monumentalnego dzieła sprzed lat. A jeśli znajdą się sceptycy, uważający iż Orbert Davis nie powinien porywać się na tak wiekopomne dzieło jak ''Sketches of Spain'', niech pamiętają iż klasyka muzyczna jest ciągle żywa m.in. właśnie dzięki sięganiu po nią przez rozmaitych artystów. I nie dotyczy to tylko Bacha, Beethovena czy Mozarta, lecz także jazzu.
Sięgnięcia po dzieło doskonałe i zmierzenia się z kultową suitą, podjął się trębacz, pedagog, dyrygent, dyrektor artystyczny i jeden z głównych założycieli działającej od 2004 roku Chicago Jazz Philharmonic -Orbert Davis. To dziś jeden z najbardziej aktywnych a zarazem najbardziej rozchwytywanych muzyków chicagowskiej sceny jazzowej, laureat wielu nagród muzycznych (m.in. Emmy i Arts Legend)
Dla potrzeb reinterpretacji klasycznej suity ''Sketches os Spain'', Orbert Davis stworzył dwie nowe kompozycje utrzymane w duchu pierwowzoru, jakimi wzbogacił płytę (''Muerte del Matador'', oraz ''El Moreno''), oraz zgrabnie ''wkomponował'' w całość utwór ''El Albaicin'', hiszpańskiego kompozytora i pianisty Issaca Albeniza -jednej z najważniejszych postaci w historii muzyki hiszpańskiej. ''El Albaicin'' Orbert Davis wybrał z suity ''Iberia'' jaką Albenitz stworzył w latach 1905 - 1909.
Warto wiedzieć, iż o retranskrypcji ''Sketches of Spain'', Orbert Davis myślał już od roku 1990, kiedy jako trębacz w Chicago Jazz Ensemble prowadzonym przez Billa Russo, został poproszony o wykonanie części solowych partii pierwotnie zagranych przez Milesa Davisa. Wraz z Chicago Jazz Philharmonic opracowywał w ostatnich latach poszczególne części, których forma ewoluowała z koncertu na koncert, a oryginalne nagrania Orkiestry Evansa, oraz muzyka i kultura hiszpańska, stały się dla artystów tematem kilkuletnich studiów.
To zapewne dlatego efekt jest aż tak przekonujący, a Orbert Davis odważył się na wprowadzenie do całości kompozycji nowych części, a także wielu elementów, podkreślających wpływy mauretańskie w hiszpańskiej kulturze.
Miles Davis i Gil Evans byli pierwszymi, którzy odważyli się przetransponować na blisko 30-osobową orkiestrę jazzową, skomponowany w 1939 roku z myślą o gitarze klasycznej i orkiestrze, 3-częściowy koncert: ''Concierto de Aranjuez'' jednego z najwybitniejszych hiszpańskich kompozytorów XX wieku -Joaquina Rodrigo. Efektem był utwór z dominującą rolą trąbki i zmienionym dzięki temu charakterze przekazu. Ponadto środkowa część koncertu została przez Evansa znacznie wydłużona. Orbert Davis w 2014 roku w pełni oparł nową interpretację na aranżacji Gila Evansa, ofiarując jednak dziełu ogromny potencjał perfekcyjnego brzmienia Chicago Jazz Philharmonic i własne, pełne zaangażowania i duchowości partie trąbki. Orbert w najmniejszym stopniu nie stara się odtworzyć brzmienia i sposobu gry Milesa, interpretując ''Concierto'' w swoim własnym, wypracowanym przez lata stylu. Co więcej; podobne podejście do tematu charakteryzuje pozostałych instrumentalistów składu, z wspaniałym kontrabasistą Stewartem Millerem na czele, który swą fantazyjnie kreowaną linią w niewyobrażalny sposób podkreśla swą indywidualność. Mimo iż w przypadku ''Concierto de Aranjuez'' a.d. 2014, mamy do czynienia z niemal o jedną trzecią mniejszym składem niż Orkiestra Evansa, rozmach i potęga kreowanego przez Chicago Jazz Philharmonic brzmienia przyprawia o zawrót głowy.
Podobnie rzecz ma się w przypadku drugiej części suity -kompozycji Evansa: ''Solea'' (''Samotność'') -doskonałego tańca płynącego niczym bolero i zwieńczonego wyśmienitym finałem.
Pomiędzy tymi dwiema głównymi częściami nowej wersji ''Sketches of Spain'', znajdziemy jednak 14 minut muzyki zupełnie nowej, stanowiącej niejako środkową część nowej całości.
''Muerto del Matador'' to pierwsza z dwóch kompozycji specjalnie przygotowanych na tę okazję przez Orberta Davisa. Dźwięki strunowego instrumentu oud zdają się idealnie oddawać klimat dotychczas będący udzialem gitary flamenco. Partiom grającej na tym instrumencie Suzanne Osman, towarzyszą subtelne dźwięki trąbki Davisa i wytwarzające idealny nastrój perkusjonalia.
Drugiej kompozycji Orberta Davisa przygotowanej na ''Sketches of Spain (Revisited)'' (tak brzmi pełny tytuł nowego albumu) daleko do kameralistyki ''Muerto del Matador''. ''El Moreno'' to budowany z dużym orkiestrowym rozmachem temat, osnuty wokół rozległej partii trąbki, świetnie skonstruowany i ozdobiony stylowymi dźwiękami kastanietów.
Włączenie do programu fragmentu suity ''Iberia'' Issaca Albenitza, niewątpliwie przyczyniło się do ciekawego rozbudowania części środkowej ''Sketches of Spain'', dając słuchaczowi niemal 5 minut muzyki wykreowanej przez zespół smyczkowy. Dalece odbiegający brzmieniowo od reszty utworów: ''El Albaicin'', pozwala nabrać powietrza przed czekającą nas wzniośle brzmiącą, ostatnią częścią dzieła: legendarną kompozycją Gila Evansa ''Solea'', która podobnie jak pierwowzór z 1960 roku, kończy całość. Tajemniczy, transowy akompaniament dęty w tle, potęgujący wrażenie werbel perkusji, kastaniety i dominująca nad całością partia trąbki. I jeszcze ten cytat z ''Concierto de Aranjuez''... Finał robiący jedyne w swoim rodzaju wrażenie.
Orbert Davis i 20-osobowy skład Chicago Jazz Philharmonic stworzyli na ''Sketches of Spain (Revisited)'' nową jakość. Podobnie jak przełomowy oryginał sprzed 54 lat, brzmienie i przekaz muzyczny opierając na mieszance klasycznej i jazzowej wrażliwości estetycznej, pełnej emocjonalnej głębi i głęboko zakorzenionej w kulturze hiszpańskiej.
Ciekawostką jest obecność w składzie Chicagowskiej Orkiestry Jazzowej, perkusisty Ernie Adamsa, doskonale znanego polskim miłośnikom jazzu z Festiwali Made In Chicago w Poznaniu, oraz z wspaniałej płyty Sekstetu Harrisona Bankheada: ''Morning Sun / Harvest Moon'' (2011).
Myślę że Miles byłby zachwycony. Trudno i nam, słuchaczom nie zachwycić się odświeżoną potegą monumentalnego dzieła sprzed lat. A jeśli znajdą się sceptycy, uważający iż Orbert Davis nie powinien porywać się na tak wiekopomne dzieło jak ''Sketches of Spain'', niech pamiętają iż klasyka muzyczna jest ciągle żywa m.in. właśnie dzięki sięganiu po nią przez rozmaitych artystów. I nie dotyczy to tylko Bacha, Beethovena czy Mozarta, lecz także jazzu.
Premiera płyty: 27 czerwca 2014
Robert Ratajczak
______________________________________________________
Orbert Davis' Chicago Jazz Philharmonic Chamber Ensemble:
Sketches of Spain (Revisited)
CD 2014, 316 Records
Concierto de Aranjuez; Muerte del Matador; El Moreno; El Albaicin; Solea.
Concierto de Aranjuez; Muerte del Matador; El Moreno; El Albaicin; Solea.
muzycy:
Orbert Davis, David Spencer - trąbka, flugelhorn
Steve Eissen - flety, saksofon
Kedgrick Pullums - flety
Anna Najoon, Michael Salter - klarnet
Somerlie De Pasquale - obój
Jessica Pearce - róg
Henry Salgado - puzon
Michael Hogg - tuba
Talia Pavia, Kate Carter - skrzypce
Lynn La Plante Allaway - altówka
Ellen Frolichstein - wiolonczela
Leandro Lopez Varady - fortepian
Suzanne Osman - oud
Stewart Miller - kontrabas
Ernie Adams, Sarah Allen, Jonathan Reed - instr. perkusyjne
Orbert Davis, David Spencer - trąbka, flugelhorn
Steve Eissen - flety, saksofon
Kedgrick Pullums - flety
Anna Najoon, Michael Salter - klarnet
Somerlie De Pasquale - obój
Jessica Pearce - róg
Henry Salgado - puzon
Michael Hogg - tuba
Talia Pavia, Kate Carter - skrzypce
Lynn La Plante Allaway - altówka
Ellen Frolichstein - wiolonczela
Leandro Lopez Varady - fortepian
Suzanne Osman - oud
Stewart Miller - kontrabas
Ernie Adams, Sarah Allen, Jonathan Reed - instr. perkusyjne
_____________________________________________________________________________________
