Trio f-moll op.10;
Mieczysław Wajnberg:
Sonata op.7 nr 2.
Grzegorz Fitelberg (1879-1953) to dyrygent, kompozytor i skrzypek, którego życie toczyło się w różnych stronach świata. Urodzony na Łotwie, związany artystycznie z Warszawą, Wiedniem, Piotrogrodem i Moskwą, po wybuchu II wojny światowej wyemigrował do USA, skąd powrócił od Europy w 1946 roku gdzie spędził ostatnich 7 lat życia.
Również życie urodzonego w Warszawie kompozytora Mieczysława Wajnberga (1919-1996), naznaczone było tułaczką. Po wybuchu II wojny światowej Wajnberg wyemigrował na Białoruś, gdzie nadano mu radzieckie obywatelstwo, a resztę życia spędził w Moskwie.
Obu kompozytorów łączy żydowskie pochodzenie i studia w warszawskiej uczelni muzycznej.
Zestawione obok siebie (mimo iż odmienne stylistycznie) utwory kameralne obu kompozytorów, łączy podobna ekspresja i emocje oraz bardzo urozmaicona faktura.
Wypełniające pierwszą część płyty Trio f-moll op.10 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian ukończone w 1901 roku przez zaledwie 22-letniego wówczas Grzegorza Fitelberga, to niemal epicki utwór mogący kojarzyć się z rodzajem kameralnej symfonii. Dominują tu: teatralny nastrój i pieśniowe kantyleny.
Z kolei Sonata op.63 nr 2 na wiolonczelę i fortepian to napisane dla Mścisława Rostropowicza, jedno z najbardziej osobistych dzieł Mieczysława Wajnberga. W wyposażonym w bogatą fortepianową fakturę utworze ozdobionym przejmującymi partiami wiolonczeli, dostrzeżemy nawiązania do muzyki żydowskiej, oraz pojawiający się w finale cytat z I części Koncertu wiolonczelowego op.107 Dmitrija Szostakowicza, pod którego wpływem obok Prokofiewa, Bartóka, Mahlera i Hindemitha, pozostawał Wajberg. Warto wspomnieć w tym miejscu o wydanej przez wytwórnię DUX płycie "Sonatas for Cello and Piano" (2019) zawierającej Sonatę na wiolonczelę i fortepian op.21 nr 1 Wajnberga w interpretacji Wojciecha Fudały i Michała Rota.
Rejestracji obu utworów podjęło się działające od 2004 roku Varsovia Piano Trio, którego skład tworzą absolwenci Akademii Muzycznej im.F.Chopina w Warszawie: Ewa Skardowska (fortepian), Adam Zarzycki (skrzypce) i znany m.in. z współpracy z Pawłem Łukaszewskim (album "Musica Profana 1", 2015) i Józefem Kolinkiem ("Elsner Chamber Music", 2019) wiolonczelista Piotr Hausenplas.
Zwarty koncepcyjnie program płyty obfituje w liczne motywy melodyczne, oraz fragmenty kontemplacyjne. Grę warszawskich kameralistów charakteryzuje zdobyte podczas niezliczonej ilości koncertów doświadczenie i znakomity warsztat instrumentalny, ale też ogrom uwalnianych podczas wspólnej gry emocji.
Dzięki płycie Varsovia Piano Trio zapomniane przez lata utwory kameralne Grzegorza Fitelberga i Mieczysława Wajnberga odzyskują należny im blask, a do wielu melomanów trafiają po raz pierwszy.
Album ukazał się 9 marca 2022.
Robert Ratajczak
____________________________________________
Varsovia Piano Trio
Fitelberg - Trio Op.10 / Wajnberg - Sonata No.2, Op.63
CD 2021, Chopin University Press UMFC CD 145
program:
Grzegorz Fitelberg - Trio f-moll op.10 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian:
1. I Allegro moderato e appasionato
2. II Scherzo. Allegro vivace (Tempo di Obertas)
3. III Elegia. Adagio non troppo lento
4. IV Finale. Allegro agitato
Mieczysław Wajnberg - Sonata op.63 nr 2 na wiolonczelę i fortepian:
5. I Moderato
6. II Andante
7. III Allegro
muzycy:
Ewa Skardowska - fortepian
Adam Zarzycki - skrzypce
Piotr Hausenplas - wiolonczela
____________________________________________
